تشخیص و تفریق گونه ای تیلریا و بابزیا در گوسفندان منطقه اهواز با یک روش جدید PCR-RFLP

 مقدمه و هدف: تیلریوز گوسفند یک بیماری هموپروتوزوآیی مهم ناشی از گونه های مختلف تیلریا می باشد. با این وجود جنبه های اپیدمیولوژیک تیلریوز گوسفند در ایران به خوبی شناخته شده نیست. مطالعه حاضر به منظور بررسی وضعیت دقیق آلودگی هموپروتوزوآیی در گوسفندان اهواز و نواحی اطراف آن انجام گرفت که یک منطقه گرمسیری در جنوب غربی ایران است. مواد وروش کار: یک روش PCR-RFLP مبتنی بر ژن 18S rRNA طراحی گردید که برای اولین بار قادر به تشخیص و تمایز همزمان تیلریا و بابزیا و نیز تفریق گونه های اصلی تیلریا در گوسفند می باشد. در این تحقیق 119 نمونه خون گوسفند از 8 ناحیه اهواز و اطراف آن در فصل اوج فعالیت کنه ای، تیر ماه تا شهریور سال 90 ، جمع آوری گردید.  نتایج و بحث: در بررسی میکروسکوپی گسترش های خونی رنگ آمیزی شده با گیمسا، در %7/69 (119/83) گوسفندان آلودگی به پیروپلاسم های تیلریا مشاهده گردید در حالی که پیروپلاسم بابزیا در این گسترش ها یافت نشد. از کل نمونه هایی که تحت PCR قرار گرفتند، %89 (119/106) در این آزمایش مثبت بودند که همگی توسط آنالیز RFLP با استفاده از آنزیم HindII از جنس تیلریا تعیین شدند. در هضم آنزیمی محصولات PCR به وسیله VspI، %5/91 (106/97) از نمونه های تیلریا مثبت به عنوان تیلریا اویس شناسایی شدند. %83/2 (106/3) تیلریا لستوکاردی، %94/0 (106/1) مخلوط تیلریا اویس و تیلریا آنولاتا، %94/0 (106/1) مخلوط تیلریا لستوکاردی و تیلریا آنولاتا و %77/3 (106/4) مخلوط تیلریا اویس، تیلریا لستوکاردی و تیلریا آنولاتا توسط nested PCR و به دنبال آن هضم آنزیمی توسط HpaII شناسایی شد. بیشترین میزان آلودگی گوسفندان بر مبنای PCR در ماه تیر (%11/98) و مرداد (%59/92) بود، در حالی که یک کاهش معنی دار در شهریور ماه (%36/74) مشاهده گردید. بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که تیلریوز گوسفند ناشی از تیلریا اویس در جنوب غربی ایران (منطقه اهواز) بسیار شایع است در حالی که آلودگی تیلریا لستوکاردی و تیلریا آنولاتا هم در تعداد کمتری از گوسفندان این ناحیه قابل مشاهده است. وجود امکان آلودگی طبیعی گوسفند به تیلریا آنولاتا می تواند در پیچیده تر شدن اپیدمیولوژی تیلریوز گاو مؤثر باشد. به علاوه روش جدید  PCR-RFLP که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت، با حداقل یک مرحله کمتر نسبت به سایر روش های موجود جهت تشخیص و تفریق آلودگی تیلریا اویس و تیلریا لستوکاردی در گوسفند، حتی در میزان پایین آلودگی، اقتصادی تر و کارآمدتر است و می تواند به عنوان یک روش تشخیصی مفید به ویژه در مناطق با شیوع بالای تیلریا اویس به کار گرفته شود.